De Palmmot of Palmvlinder (Paysandisia archonis) is een inheemse vlindersoort uit Uruguay maar per ongeluk meegekomen naar Europa met geïmporteerde bomen of planten. Hierdoor leeft de Palmvlinder nu ook in Europa en dat is niet zo wenselijk. De meeste nachtvlinders vliegen in de nacht, maar sommige nachtvlinders vliegen overdag, de Palmvlinder is een nachtvlinder die overdag vliegt. De Palmvlinder wordt ook wel Palmmot genoemd, vooral omdat het dier uitermate schadelijk is voor bepaalde gewassen.
Vlinder eet palmboom
De Palmmot is een opvallend grote vlinder met een vleugel spanwijdte van circa tien centimeter. De larve van de vlinder voedt zich met de stam en het blad van de palmboom. De Palmmot legt eitjes in de harige stam van palmbomen, de larven eten zich vervolgens een weg door de stam en er ontstaan gaten in de stam. Aan de voet van de stam is het zaagsel uit de gaten zichtbaar. Aan het palmblad is ook vaak te zien of de Paysandisia archon actief is, in het palmblad ontstaan gaten doordat er van het blad gegeten wordt. Als de palmboom teveel is aangetast dan drogen de palmbomen gewoon uit. Een insecticide helpt dan niet meer en de aangetaste palmen moeten worden verbrand om verdere verspreiding te voorkomen.
Palmmot Europa
Sinds eind 1990 is de vlinder gesignaleerd in Europa, de eerste zijn vermoedelijk per ongeluk in Frankrijk geïmporteerd met het importeren van palmbomen. In mei 2003 maakte de Valenciaanse regering in Spanje bekend dat er een vlinderplaag heerste die palmbomen aantast in de stad Elx (Elche). De vlinderplaag bleek te bestaan uit honderden Palmmotten. In Elx staan waarschijnlijk het grootste aantal palmbomen van Zuid-Europa, het historische gebied Palmeral van Elche werd in 2000 door Unesco als werelderfgoed erkend. Op 26 mei 2003 zijn in het gebied tienduizenden bomen bespoten en meer dan duizend zieke bomen verbrand. Er werd een EU verbod ingesteld op het importeren van palmbomen uit Marokko en Algerije, alleen de zaden of vruchten van palmbomen mogen nog geïmporteerd worden.
In 2006 is er een Palmmot gesignaleerd in Zoetermeer in Nederland en inmiddels zijn de vlinders waargenomen in Spanje, Italië, Portugal en Griekenland. Vooral in deze palmenrijke mediterrane landen gaat de verspreiding snel en brengen ze onherstelbare schade aan de palmbomen aan.
Natuurlijke vijanden
In zijn oorspronkelijke omgeving heeft de Palmmot voldoende natuurlijke vijanden zodat de Palmmot geen plaag wordt. Vooralsnog is het niet gelukt om een effectief middel tegen de plaag te ontwikkelen in gebieden waar geen natuurlijke vijand leeft. In een vroeg stadium van aantasting helpt een dubbel dosis insecticide wel en er zijn ook proeven gedaan met lijm smeren op de boom waar de larve in vast gaat zitten en niet verder kan eten. Maar het blijven hulpmidden die de ongewenste exoot niet uitroeien. In een later stadium hebben deze middelen allemaal geen nut meer en kan de aangetaste palmboom het beste worden verbrand.
